Paramasastra Basa Jawa - Seni Budayaku

Share:
Konten [Tampil]
Paramasastra yaiku ngelmu kang nyinau babagan penulisan , karakter , wanda sarta tataning tembung lan ukara ing basa Jawa. ("Paramasastra merupakan ilmu yang mempelajari tentang penulisan , karakter , ejaan/ bacaan Jawa , serta tata bahasa dan kalimat dalam bahasa Jawa.")

1. Aksara

Aksara yaiku wujuding gambaraning swara. ("Aksara merupakan wujud atau simbol dari metode penulisan suara".)
Tuladha: a , b , c , d , e , f , g , h.....tekan...z.

2. Wujuding Aksara

a. Aksara menga utawa karakter urip (huruf vokal) , yaiku karakter kang wis mujudi wanda utawa wis kena dianggo nulis. ("Aksara menga atau karakter urip (huruf vokal) , merupakan karakter yang telah berwujud ejaan atau telah sanggup digunakan untuk menulis".)
Tuladha: a , i , u , o , é , è , lan e.
b. Aksara sigeg utawa karakter mati (huruf konsonan) , yaiku karakter kang durung kena kanggo mujudi gambaraning wanda yen durung karaketan karakter menga. (Aksara sigeg atau karakter mati (huruf konsonan) , merupakan karakter yang belum sanggup dibilang berwujud ejaan kalau belum mendapat embel-embel karakter menga/ huruf vokal".)
Tuladha: b , c , d , f , g , h , j , k , l , m , n , p ,....lsp.

3. Wanda

Wanda yaiku swara utawa kecap. ("Wanda (ejaan/ bacaan Jawa) merupakan bunyi atau bacaan".)
Tuladha: a , ku , ma , pan , tu , ru ,.....lsp.

4. Wujuding Wanda

a. Wanda menga , yaiku wanda kang awekasan karakter menga , lan lumrahe kena kaulur nganti sasuwe-suwene. ("Wanda menga , merupakan wanda yang berakhiran karakter menga , dan umumnya sanggup dieja panjang".)
Tuladha: a , i , u ,o , é , è , e , la , mi , pu , do , re , lsp.
b. Wanda sigeg , yaiku wanda kang awekasan karakter sigeg , lan lumrahe ucapane sigeg (cekak) , ora kena kaulur dawa. ("Wanda sigeg , merupakan wanda yang berakhiran karakter sigeg , dan umumnya bacaannya sigeg (pendek) , tidak sanggup dieja panjang".)
Tuladha: plek , leg , byak , bud , top , kepingan ,....lsp.

5. Tembung

Tembung , yaiku kumpulaning wanda utawa uni kang wis mawa (nduweni) teges , kedadeyan saka sawanda utawa luwih. ("Tembung , merupakan kumpulan ejaan atau bunyi yang telah mengandung arti , berasal dari satu ejaan atau lebih".)
Tuladha: leng , byur , sreng , bocah , pawon , sagara , nagara , pancasila ,...lsp.

6. Jisining Tembung

Miturut andal tata bahasa tradhisional S. Padmosoekotjo dalam buku Paramasastra Jawa , jinising tembung kaperang ana 10 werna , yaiku;
a. Tembung Kriya(Kata Kerja)
Kayata: mangan , nyapu , nyukur , turu , ngobong , ngantem , mancing , nulis , nabok , lan sapanunggalane.
b. Tembung Kaanan (Kata Sifat Keadaan)
Kayata: lemu , kuru , gedhe , cilik , bodho , pinter , kandel , tipis , dawa , lan sapanunggalane.
c. Tembung Wilangan (Kata Bilangan)
Kayata: siji , loro , telu , akeh , sithik , kabeh , saperangan , separo lan sapanunggalane.
d. Tembung Panggandheng (Kata Sambung)
Kayata: lan , karo , dene , amarga , jalaran , ewadene , lantaran , lan sapanunggalane.
e. Tembung Panguwuh/Panyeru (Kata Seru)
Kayata: lho , wah , e , adhuh , oh , ah , hem , astaga , lan sapanunggalane.
f. Tembung Ancer-ancer (Kata Depan)
Kayata: ing , saka , menyang , dening , kanggo , marang lan sapanunggalane.
g. Tembung Panyilah (Kata Sandang) Kayata: si , sang , sri , yang , sang hyang , lan sapanunggalane.
h. Tembung Katrangan (Kata Keterangan)
Kayata: rada , banget , lagi , arep , wis , kira-kira , lan sapanunggalane.
i. Tembung Sesulih (Kata Ganti)
Kayata: saya , kowe , dheweke , iki , kuwi , kae , sing , ana , kang lan sapanunggalane.

7. Wujuding Tembung

Miturut wujude utawa dhapure diperang dadi loro yaiku tembung lingga lan tembung andhahan.
a. Tembung Lingga , yaiku tembung kang durung owah saka asale , utawa tembung kang isih wutuh.
Tuladha: omah , papan , siji , pangan , bocah , resik ,..lsp.
b. Tembung Andhahan , yaiku tembung kang wis owah saka asale , fasilitas dirimbag; diater-ateri; dipanambangi; diseseli; dicambor; karangkep; lan sapanunggalane.

9. Tegese Tembung Camboran

Tembung camboran , yaiku tembung loro utawa luwih digandheng dadi siji lan nduweni teges siji. Manawa kapirid saka tegese tembung camboran nduweni teges telung warna , yaiku;
a. Teges aran; semarmendhem , nagasari ,...lsp.
b. Teges kriya; dok-kur , suduk-jiwa ,....lsp.
c. Tembung kaanan; peteng dhedhet , dhe-gus ,...lsp.

10. Ater-Ater

Ater-ater , yaiku wuwuhan kang dumunung ana sangareping lingga. Wujuding ana 18 warna , yaiku;
dak , ko , di , ka , ke , sa , pa , pi , pra , pri , tar , kuma , kami , kapi , am , an , any , ang.

11. Panambang

Panambang , yaiku wuwuhan kang dumunung ana saburining lingga. Cacahe ana 11 warna , yaiku; ku , mu , e , ne , a , i , ana , an , na , en , ake.

12. Seselan

Seselan , yaiku wuwuhan kang dumunung ana ing satengahing lingga. Cacahe ana 4 , yaiku; in , um , er , el.

13. Rimbag

Rimbag yaiku ngowahi tembung saka asale. Umpamane fasilitas kacambor , karangkep ngarepe , utawa burine , diater-ateri , dipanambangi , lsp. Miturut wujude (jinise) , rimbag sanggup kabedakake ana 13 warna , yaiku
a. Rimbag lingga andhahan
b. Rimbag tanduk
c. Rimbag tanggap
d. Rimbag tandhang
e. Rimbag sananta
f. Rimbag Bawa
g. Rimbag guna
h. Rimbag adiguna
i. Rimbag hagnya (pakon)
j. Rimbag sambawa
k. Rimbag dwi (purwa , lingga , wasana)
l. Rimbag wisesana
m. Rimbag wacaka

14. Ukara

Ukara yaiku tembung utawa kumpulaning tembung kang mawa (nduweni) teges.

Tuladha;
  • aja!...emoh!...ayo!
  • aku lagi sinau basa Jawa.
  • pitikku mati mangan racun.
  • pak guru maringi garapan murid-murid..lsp

:
Tembung Entar Lan Tegese dalam Bahasa Jawa
Tembung Saroja dan Artinya Secara Lengkap

Demikian ulasan tentang "Paramasastra Basa Jawa" yang sanggup kami sajikan. postingan seni sastra Jawa menawan yang lain cuma di situs .
Advertisement
Advertisement


EmoticonEmoticon